Cần truyền thông nâng cao nhận thức của cộng đồng về biểu tượng Chữ thập đỏ

Tham dự Hội thảo có ông Trần Quốc Hùng, Phó Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ Việt Nam; ông Trần Lê Hồng, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam; bà Trần Thu Hằng, Trưởng Ban Truyền thông và Tình nguyện viên Hội CTĐ Việt Nam; bà Trần Hương Giang, đại diện Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế tại Việt Nam, cùng lãnh đạo và cán bộ các đơn vị có liên quan.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Trần Quốc Hùng, Phó Chủ tịch Hội CTĐ Việt Nam cho biết: “Các biểu tượng của Phong trào Chữ thập đỏ - Trăng lưỡi liềm đỏ như Chữ thập đỏ, Trăng lưỡi liềm đỏ, Pha lê đỏ ngoài mục đích nhận diện cho tổ chức làm công tác nhân đạo còn có một mục đích, ý nghĩa hết sức đặc biệt. Đó là biểu tượng của sự bảo vệ (ngoài ý nghĩa Biểu tượng của nhân đạo)".

Theo ông Hùng, luật pháp quốc tế quy định, trong các cuộc xung đột vũ trang, những người bị thương, những người bị bệnh và những người chăm sóc họ cũng như các phương tiện, cơ sở vật chất khi mang biểu tượng này đều được bảo vệ, không ai được phép tấn công. Do vậy, các biểu tượng trên cần phải được tôn trọng và sử dụng đúng. Nếu biểu tượng này bị sử dụng một cách tùy tiện, bừa bãi sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng của nhiều người”.

Ông Hùng cũng nhấn mạnh, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến việc sử dụng sai, lạm dụng biểu tượng chữ thập đỏ. Trong đó có nguyên nhân do nhận thức và truyền thông chưa đầy đủ về ý nghĩa, mục đích của biểu tượng. Do vậy việc truyền thông nâng cao nhận thức là rất quan trọng, trước hết cần nâng cao nhận thức cho cán bộ chữ thập đỏ các cấp để từ đó lan tỏa ra cộng đồng.

Theo ông Trần Lê Hồng, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam, việc sử dụng biểu tượng chữ thập đỏ ở Việt Nam hiện nay thực chất là nó có một quá trình kéo dài khá lâu. Nhiều người nghĩ rằng đó là biểu tượng của ngành y tế, dẫn đến các cá nhân và tổ chức có liên quan đã sử dụng Chữ thập đỏ này làm biểu tượng của mình trong hoạt động. 

Theo ông Hồng, do tình cờ hoặc ngẫu nhiên mà nhiều người chưa nhận thức được đầy đủ về biểu tượng Chữ thập đỏ. Chính vì vậy, điều quan trọng trong thời gian tới, chúng ta phải thay đổi nhận thức về dấu hiệu chữ thập đỏ, để cho từng người dân, các tổ chức, doanh nghiệp nhận thức được đây là một biểu tượng của một phong trào, một tổ chức nhân đạo. 

Ông Hồng khẳng định, dưới góc độ của các cơ quan quản lý nhà nước, Cục Sở hữu trí tuệ sẽ phối hợp với Hội Chữ thập đỏ để giúp cho việc đăng kí nhãn hiệu phù hợp với quy định với Luật Sở hữu trí tuệ, phù hợp với Luật Hoạt động Chữ thập đỏ, và các hoạt động của các tổ chức quốc tế, để đảm bảo cho biểu tượng đó được sử dụng một cách đúng mục đích.

Ông Hồng cũng cho biết, sắp tới, Cục Sở hữu trí tuệ sẽ có nhiều hoạt động hướng dẫn việc thẩm định các nơi có sử dụng biểu tượng chữ thập đỏ, làm việc với các doanh nghiệp, các tổ chức để họ nhận thức đúng hơn về đăng kí nhãn hiệu, đảm bảo cho quyền sử dụng biểu tượng đó phù hợp với các quy định của Việt Nam.

Phát biểu tại Hội thảo, bà Trần Thu Hằng - Trưởng Ban truyền thông và Tình nguyện viên Trung ương Hội CTĐ Việt Nam cho biết, hình chữ thập màu đỏ trên nền trắng không còn xa lạ gì với người dân bởi nó xuất hiện từ bệnh viện, xe cứu thương, các sản phẩm liên quan đến vật dụng y tế… Tuy nhiên, việc sử dụng biểu tượng như vậy là sai quy định của pháp luật và không đúng bản chất, bởi đây là biểu tượng của những hoạt động nhân đạo không tính phí.

Mặc dù đã có những văn bản pháp lý quốc tế và Việt Nam quy định về biểu tượng và việc sử dụng biểu tượng Chữ thập đỏ, tuy nhiên hiện nay, biểu tượng Chữ thập đỏ xuất hiện khá phổ biến ở nhiều lĩnh vực không thuộc hoạt động Chữ thập đỏ, phổ biến nhất là ngành y tế (các cơ sở y tế, cửa hàng thuốc tân dược, xe cấp cứu, trên các chương trình truyền hình, quảng cáo liên quan đến chăm sóc sức khỏe...), các sản phẩm hàng hóa, biển quảng cáo, biển báo…

Nghiêm trọng hơn, một số đơn vị, nhóm người, cá nhân mạo danh Hội Chữ thập đỏ, cán bộ Hội sử dụng biểu tượng Chữ thập đỏ, biểu trưng Hội Chữ thập đỏ Việt Nam để vận động quyên góp, bán hàng “từ thiện”.

Theo bà Hằng, Chữ thập đỏ bị vi phạm dưới nhiều hình thức khác nhau: Sử dụng sai (không phải cá nhân, tổ chức, hoạt động Chữ thập đỏ nhưng sử dụng biểu tượng Chữ thập đỏ và biểu trưng của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam), bắt chước (sử dụng dấu hiệu gần giống về hình dáng, màu sắc của biểu tượng Chữ thập đỏ, biểu trưng Hội Chữ thập đỏ Việt Nam gây nhầm lẫn), mạo danh (các nhóm, cá nhân làm từ thiện “trá hình” sử dụng biểu tượng Chữ thập đỏ, biểu trưng Hội Chữ thập đỏ Việt Nam để trục lợi).

Tại Hội thảo, các đại biểu cũng được nghe các ý kiến đến từ các chuyên gia, các cơ quan quản lý nhà nước về các vấn đề còn tồn tại trong việc sử dụng sai biểu tượng Chữ thập đỏ trong ngành y tế và đề xuất các giải pháp nhằm thay đổi nhận thức, thói quen của cộng đồng. Đặc biệt các đại biểu đã thảo luận các giải pháp bảo vệ biểu tượng chữ thập đỏ.

Thời gian tới, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam cần tiếp tục thực hiện các giải pháp truyền thông bảo vệ biểu tượng. Trong đó, T.Ư Hội tập trung truyền thông nâng cao nhận thức của cộng đồng về biểu tượng Chữ thập đỏ, các quy định sử dụng biểu tượng đối với các cơ sở khám chữa bệnh, các đơn vị doanh nghiệp, cơ quan truyền thông sử dụng sai biểu tượng, các trường học.

Bên cạnh đó, Hội cần phối hợp tổ chức đoàn kiểm tra liên ngành về tình trạng sử dụng biểu tượng tại các tỉnh, thành; Tham mưu hoàn chỉnh khung pháp lý về biểu tượng, sửa đổi bổ sung nội dung trong Luật Hoạt động Chữ thập đỏ.