Cán cân quyền lực thay đổi sau cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu

Sau cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu kết thúc hôm 26/5 vừa qua, cán cân lực lượng tại Nghị viện châu Âu như sau: Nhóm các đảng Nhân dân châu Âu (EPP) theo đường lối bảo thủ vẫn là nhóm chiếm nhiều ghế nhất tại Nghị viện châu Âu khoá tới với 180 ghế. Lực lượng chính trị lớn thứ hai là nhóm các đảng Dân chủ xã hội (ESP) chiếm 146 ghế. Tuy nhiên, về tổng thể thì hai nhóm này tuy vẫn là hai nhóm lớn nhất tại Nghị viện châu Âu nhưng có thể xem là đã thất bại ở kỳ bầu cử này vì mỗi nhóm đều mất từ 30 đến 40 ghế so với cách đây 5 năm.

Thăng tiến mạnh nhất là Liên minh các đảng dân chủ tự do châu Âu (EALD) với 109 ghế (đứng ở vị trí thứ 3), tiếp đến là các đảng Xanh, tức các đảng theo đường lối bảo vệ môi trường. Các đảng cực hữu và dân tuý tuy không tạo đột phá mạnh nhưng cũng củng cố được vị trí so với trước kia và cũng đã giành thêm được ghế.

Nhìn chung, cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu năm 2019 tuy chưa tạo ra các cú lật đổ lịch sử nhưng cũng đã thay đổi tương đối mạnh cán cân quyền lực giữa các lực lượng chính trị tại châu Âu.

Hai lực lượng mạnh nhất là nhóm các đảng Nhân dân (EPP) và nhóm các đảng Dân chủ-xã hội (ESP) đã không còn giữ được ưu thế lớn như trước kia và tổng cộng số ghế của hai đảng này cũng không còn đủ để chiếm đa số tại Nghị viện châu Âu. Điều này đồng nghĩa với việc cuộc chơi quyền lực tại châu Âu sẽ không còn do hai lực lượng này chi phối nữa mà các nhóm chính trị khác cũng có thể tác động.   

Ngay sau cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu, 28 nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) đã nhóm họp không chính thức nhằm thảo luận về việc lựa chọn ứng cử viên cho các vị trí chủ chốt của khối trong nhiệm kì mới gồm chức Chủ tịch Uỷ ban châu Âu, Chủ tịch Hội đồng châu Âu, Chủ tịch Nghị viện châu Âu, Chủ tịch Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) hay vị trí Cao uỷ phụ trách đối ngoại và an ninh của châu Âu.

Trong đó, mâu thuẫn đáng chú ý nhất bây giờ liên quan đến việc lựa chọn người giữ chức Chủ tịch Uỷ ban châu Âu (EC) thay ông Jean-Claude Juncker. Thủ tướng Đức Angela Merkel đã công khai ủng hộ ông Manfred Weber, chính trị gia 46 tuổi người Đức và hiện là Chủ tịch nhóm nghị sĩ của các đảng Nhân dân châu Âu (EPP) tại Nghị viện châu Âu. Tuy nhiên Pháp đã công khai phản đối ý định của Đức và yêu cầu huỷ bỏ cơ chế “spitzenkandidat”.

Thủ tướng Đức Angela Merkel đã công khai ủng hộ ông Manfred Weber, chính trị gia 46 tuổi người Đức và hiện là Chủ tịch nhóm nghị sĩ của các đảng Nhân dân châu Âu (EPP) tại Nghị viện châu Âu. Tuy nhiên Pháp đã công khai phản đối ý định của Đức và yêu cầu huỷ bỏ cơ chế “spitzenkandidat” ( tức lực lượng chính trị nào đứng đầu Nghị viện châu Âu thì người của lực lượng đó sẽ giữ chức Chủ tịch Uỷ ban châu Âu).

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã nêu tên các ứng cử viên như Frans Timmermans, Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu, người Hà Lan và là ứng cử viên của nhóm đảng Dân chủ xã hội (ESP) hay bà Margrethe Vestager, Uỷ viên châu Âu phụ trách cạnh tranh, người Đan Mạch, ứng cử viên của nhóm đảng Dân chủ tự do. Đáng chú ý, là có cả tên ông Michel Barnier, người Pháp và hiện là Trưởng đoàn đàm phán Brexit của Liên minh châu Âu.

Kết thúc cuộc họp Thượng đỉnh không chính thức trong tối qua tại Brussels, lãnh đạo các nước thành viên EU đã thống nhất sẽ chốt tên của ứng cử viên cho chức Chủ tịch Uỷ ban châu Âu tại Hội nghị Thượng đỉnh của khối sẽ diễn ra vào hai ngày 21 và 22/6 tới.