(NĐ&ĐS) - Ngày 5/12, tại kỳ họp thứ 11, HĐND TP Hải Phòng khóa XV, đại biểu HĐND TP Hải Phòng đã chất vấn giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường về việc có tới 4.000 tỷ đồng tiền sử dụng đất từ nhiều năm nay chưa được thu, nộp về ngân sách, có dấu hiệu gây thất thoát ngân sách.
Đại biểu HĐND TP Hải Phòng đặt vấn đề, từ năm 2017, Hải Phòng đã có Nghị quyết giao cho UBND TP nhiệm vụ, giải pháp thu hồi diện tích đất đã giao, cho thuê không đúng đối tượng, không đúng thẩm quyền, chậm đưa vào sử dụng, gây thất thoát ngân sách, gây lãng phí tài nguyên đất. Từ đó, UBND TP Hải Phòng đã có kế hoạch giao cho Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra, rà soát đối với 830 doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm Luật Đất đai. Trong đó, giải trình từ giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường mới kiểm tra 212 doanh nghiệp đang sử dụng hơn 637 ha đất đã phát hiện những doanh nghiệp này có dấu hiệu chưa nộp, chậm nộp hơn 4.000 tỷ đồng tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.
Từ dẫn chứng này, đại biểu HĐND TP Hải Phòng đặt vấn đề, đến nay, Sở Tài nguyên và Môi trường đã rà soát được bao nhiêu dự án vi phạm trong số hơn 830 dự án được “lên lịch” kiểm tra, rà soát; Hải Phòng đã xử lý, thu hồi được bao nhiêu dự án vi phạm để đấu giá, cho nhà đầu tư mới thuê lại. Đồng thời, với việc chậm, nợ chưa nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất có được xác định là gây thất thoát ngân sách không, ngân sách đã bị thất thoát bao nhiêu, trách nhiệm của những cá nhân, tập thể có liên quan.
Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hải Phòng Trần Văn Phương giải trình, những dự án vi phạm Luật Đất đai đều xảy ra trong giai đoạn trước khi Luật Đất đai 2013 có hiệu lực thi hành. Thời điểm này có việc giao, cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho cả chủ sử dụng đất khi chưa hoàn thành giải phóng mặt bằng. Cơ quan quản lý chưa thẩm định kỹ tính khả thi của các dự án đầu tư, năng lực tài chính của nhà đầu tư, nhu cầu thị trường, năng lực, kỹ thuật, kinh nghiệm quản lý của nhà đầu tư; việc nghiên cứu xác định địa điểm đầu tư chưa sát với điều kiện thực tế, nhu cầu đầu tư của dự án, xác định quy mô sử dụng đất chưa phù hợp với quỹ đất của địa phương dẫn đến việc giao, cho thuê đất đối với những doanh nghiệp không đủ năng lực thực hiện dự án.
Việc để hàng trăm ha đất hoang hóa còn có cả việc các nhà đầu tư lợi dụng việc được giao, cho thuê đất lỏng lẻo, mặc dù không có nhu cầu sử dụng đất nhưng cũng lập dự án xin giao, cho thuê đất nhằm mục đích “trải chiếu, chiếm chỗ” rồi tìm cách chuyển nhượng lại cho nhà đầu tư khác để kiếm lời nên mới dẫn đến tình trạng có doanh nghiệp được giao, cho thuê đất nhưng chưa, không sử dụng đất; chậm, nợ, không nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, gây lãng phí nguồn lực đất đai, gây thất thoát cho ngân sách.
Theo giám đốc sở Tài nguyên và Môi trường TP Hải Phòng, trong số diện tích đất chưa nộp tiền sử dụng đất cũng còn có nguyên nhân khách quan, có nhiều nhà đất tự lập dự án để được giao, cho thuê đất nhưng là diện tích mặt nước biển. Theo quy định, những chủ đầu tư này phải lập báo có kỹ thuật; quyết toán, báo cáo tài chính về việc chi phí san lấp mặt nước biển. Mặc dù các dự án này đã có quyết định giao, cho thuê đất, chủ đầu tư được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng do các chủ đầu tư này chưa hoàn thiện thủ tục thanh quyết toán nên cơ quan chức năng chưa có căn cứ để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất mới dẫn đến tình trạng có doanh nghiệp nợ, chậm nộp tiền sử dụng đất.
Giám đốc sở Tài nguyên và Môi trường TP Hải Phòng cũng “phân trần”, Luật Đất đai quy định, việc thu tiền sử dụng đất là trách nhiệm của chính quyền địa phương, để tình trạng các chủ sử dụng đất chậm, nợ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất là trách nhiệm của chính quyền địa phương.
Trước đó, năm 2017, Hải Phòng đã có Nghị quyết giao cho UBND TP Hải Phòng rà soát các doanh nghiệp, tổ chức được Nhà nước giao, cho thuê đất nhưng có dấu hiệu vi phạm về quản lý, sử dụng đất như sử dụng đất không đúng mục đích, không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm tiến độ sử dụng đất; không hoặc chậm thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước như nợ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất. Trong đó, Hải Phòng xác định đến thời điểm 31/12/2014 có hàng nghìn ha đất được giao, cho doanh nghiệp thuê bị chủ đầu tư chậm, không đưa vào sử dụng đất; chưa, nợ, chậm nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất gây lãng phí nguồn tài nguyên đất, gây thất thoát ngân sách, vi phạm quy định Luật Đất đai.
